Prawidłowy rozwój motoryczny dziecka, już od najwcześniejszego etapu życia jest warunkiem jego zdrowia i sprawnego funkcjonowania w przyszłości. Warto więc obserwować wszystkie kroki milowe i każdą reakcję organizmu na powtarzalne bodźce, aby jak najwcześniej wychwycić i poddać leczeniu ewentualne nieprawidłowości. W drodze do wspomagania właściwego rozwoju dziecka, niezwykle pomocne będą techniki powięziowe, które pozwolą zniwelować lub ograniczyć zaburzenia psychomotoryczne.
Czym jest rozwój motoryczny u dzieci?
Rozwój motoryczny dziecka jest niezwykle ważny, ponieważ nierozerwalnie łączy się z rozwojem psychospołecznym. Umiejętności ruchowe nabyte w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie stanowią podstawę do dalszego funkcjonowania. Ogólna sprawność, koordynacja ruchów ciała i przejmowanie kontroli nad nimi, doskonali się wraz z wiekiem i dojrzewaniem układu nerwowego. Odruchy pierwotne stopniowo integrują się i są zastępowane ruchami wolitywnymi, a kolejno wykształcane są ruchy posturalne, wyrażające reakcję ciała na zmianę położenia w przestrzeni. Rozwijają się funkcje równowagi, kontroli motorycznej, koordynacji ręka-oko, umiejętności percepcyjne, hamowania i inne. Rozwój ruchowy dziecka i jego ogólna sprawność fizyczna jest wykształcana przez nieustanny, swobodny ruch i działanie sterowane. W pierwszej kolejności powinna rozwinąć się ogólna sprawność ruchowa czyli motoryka duża (chodzenie, bieganie, siadanie, skakanie), a jej dopełnieniem będzie motoryka mała (ruchy ręki – dłoni i palców).
Wpływ technik powięziowych na rozwój motoryczny dziecka
Zdarza się, że rozwój dziecka bywa zakłócony. Jeśli dziecko ma problemy z koncentracją, koordynacją i równowagą, jest pobudzone, nie potrafi dłużej usiedzieć w jednym miejscu, bardzo emocjonalnie reaguje na niewielkie bodźce, nie lubi zmian, ma problem z pisaniem lub czytaniem lub chce wszystko kontrolować, to warto zasięgnąć opinii fizjoterapeuty. Może to wynikać z utrzymującej się zbyt długo aktywności odruchów pierwotnych lub z niedojrzałości neuromotorycznej, objawiającej się niepełnym wykształceniem pożądanych odruchów posturalnych. Terapia manualna jest ukierunkowana na pobudzenie procesu dojrzewania odruchów. Jej celem jest poprawa równowagi, postawy i koordynacji, usprawnienie ruchów oczu oraz doskonalenie umiejętności percepcyjnych.
Zastosowanie technik powięziowych w pediatrii
W celu określenia deficytów i trudności, tarapeuta musi przeprowadzić obserwację dziecka i testy funkcjonalne. Pozwala to zastosować odpowiednią technikę oraz opracować plan terapii. Wszystkie działania fizjoterapeutyczne dobierane są dla każdego dziecka indywidualnie. Niezwykle ważna jest współpraca z rodzicami, dzięki której niektóre elementy terapii można przenieść do codziennych czynności, utrwalając w ten sposób już wypracowane postępy.
Terapia w zakresie wzmocnienia siły mięśni i napięcia mięśniowego
Głównym celem napięcia mięśniowego jest utrzymanie mięśni w stanie przygotowania i gotowości do działania. Właściwe napięcie, będące stanem częściowego skurczu, utrzymuje równowagę i postawę oraz, działając jako mechanizm bezpieczeństwa, umożliwia szybką nieświadomą reakcję odruchową mięśni na każde nagłe rozciągnięcie włókien mięśniowych. Uszkodzenie nerwu konkretnego mięśnia, prowadzi do jego wiotczenia i dlatego nie może już stymulować skurczów mięśni niezbędnych do utrzymania napięcia mięśniowego. Obniżone napięcie mięśniowe i słaba siła mięśni prowadzi do braku stabilizacji mięśniowej stawów. To z kolei wpływa na wady postawy, kończyn dolnych i kręgosłupa oraz prowadzi do przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała w pozycjach statycznych. Terapia w tym zakresie polega na budowaniu silnego gorsetu mięśniowego, wzmacnianiu mięśni posturalnych oraz zapobieganiu wadom postawy. Wzmocnienie siły mięśniowej daje doskonałe efekty również w leczeniu zaburzeń działania narządów wewnętrznych.
Leczenie nieprawidłowości i opóźnień w somatognozji
Właściwy ton mięśni wpływa na kontrolę postawy i jej stabilność, które dają kontrolę nad ciałem. Świadomość własnego ciała, granic, możliwości, orientacja w jego schemacie i względem innych obiektów w przestrzeni jest niezbędna w samoobsłudze, aktywnościach dnia codziennego oraz rozwijaniu sprawności w zakresie motoryki dużej i małej. Terapia w zakresie poprawy tonusu, pośrednio umożliwia prawidłowe odbieranie i przetwarzanie informacji z systemu dotykowego, przedsionkowego i proprioceptywnego. To właśnie układ proprioceptywny najbardziej odpowiada za wytwarzanie somatognozji. Receptory tego najwcześniej rozwijającego się i dojrzewającego systemu zmysłowego, znajdują się głównie we wszystkich mięśniach i skórze, stawach, więzadłach, ścięgnach i tkance łącznej. Wypracowana, pełna percepcja ciała, pozwala dziecku na właściwe nazywanie i wskazywanie części ciała oraz rozróżnianie strony lewej i prawej.
Równowaga i koordynacja wzrokowo ruchowa
Stabilizacja mięśniowa, poprzez wzmocnienie mięśni, jest niezwykle ważna również w kształtowaniu równowagi posturalnej, czyli pionowej orientacji ciała, osiągniętej dzięki zrównoważeniu działających na ciało sił. Równowaga wiąże się z podstawowymi sprawnościami motorycznymi człowieka i odpowiada za koordynację ruchową. Właściwy balans wpływa na płynność poruszania się, koordynację oraz utrzymanie prawidłowej postawy ciała, a dzięki reakcjom posturalnym zmniejsza ryzyko obrażeń. Utrzymanie stabilnej, pionowej postawy ciała jest efektem działania trzech układów sensorycznych: wzrokowego, przedsionkowego (błędnikowego) i receptorów czucia głębokiego, znajdujących się w mięśniach, ścięgnach i torebkach stawowych, wrażliwych na ucisk, rozciąganie i napinanie. Zaburzenia równowagi oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej znacząco utrudniają dziecku wykonywanie prostych, codziennych czynności, takich jak naśladowanie, omijanie przeszkód, jazda na rowerze, pływanie i inne. Dlatego warto już na wczesnym etapie rozwoju dziecka skorzystać z pomocy fizjoterapeuty.
Więcej na temat zastosowania technik powięziowych w pediatrii dowiesz się tutaj: https://versusmedicus.pl/zastosowanie-technik-powieziowych-w-pediatrii/
Zobacz także:
- Brzuch i miednica pod lupą – badanie fizykalne w praktyce diagnostyki różnicowej
Badanie brzucha i miednicy to jeden z filarów diagnostyki medycznej i różnicowej. W praktyce klinicznej pozwala szybko odróżnić stany nagłe od mniej groźnych dolegliwości oraz ukierunkować dalsze postępowanie. Precyzyjne zebranie wywiadu i systematyczne badanie fizykalne niejednokrotnie okazują się skuteczniejsze niż kosztowne badania obrazowe. - Rola powięzi w prewencji urazów sportowych
Urazy sportowe stanowią istotny problem w środowisku osób aktywnych fizycznie, prowadząc nie tylko do bólu i ograniczeń ruchowych, ale również do długotrwałych przerw w treningach, a w skrajnych przypadkach – do zakończenia kariery sportowej. Kontuzje mogą powodować zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu, wpływać na kondycję psychiczną oraz generować koszty związane z leczeniem i rehabilitacją. W kontekście prewencji urazów kluczową rolę odgrywa powięź – tkanka łączna otaczająca mięśnie, stawy i narządy wewnętrzne. Jej zdrowie i elastyczność są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu oraz minimalizacji ryzyka kontuzji. - Adaptacje postawy a układ powięziowy
Postawa ciała odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i sprawności fizycznej człowieka. Jest wynikiem współdziałania układu mięśniowego, kostnego oraz powięziowego, które razem tworzą złożony system zapewniający stabilność i mobilność. Powięź, będąca trójwymiarową siecią tkanki łącznej, otacza i przenika wszystkie struktury ciała, wpływając na ich funkcjonowanie oraz adaptację do obciążeń. Zrozumienie mechanizmów adaptacji postawy w kontekście układu powięziowego jest kluczowe dla profilaktyki i terapii zaburzeń posturalnych.