Prawidłowy rozwój motoryczny dziecka, już od najwcześniejszego etapu życia jest warunkiem jego zdrowia i sprawnego funkcjonowania w przyszłości. Warto więc obserwować wszystkie kroki milowe i każdą reakcję organizmu na powtarzalne bodźce, aby jak najwcześniej wychwycić i poddać leczeniu ewentualne nieprawidłowości. W drodze do wspomagania właściwego rozwoju dziecka, niezwykle pomocne będą techniki powięziowe, które pozwolą zniwelować lub ograniczyć zaburzenia psychomotoryczne.
Czym jest rozwój motoryczny u dzieci?
Rozwój motoryczny dziecka jest niezwykle ważny, ponieważ nierozerwalnie łączy się z rozwojem psychospołecznym. Umiejętności ruchowe nabyte w okresie niemowlęcym i wczesnym dzieciństwie stanowią podstawę do dalszego funkcjonowania. Ogólna sprawność, koordynacja ruchów ciała i przejmowanie kontroli nad nimi, doskonali się wraz z wiekiem i dojrzewaniem układu nerwowego. Odruchy pierwotne stopniowo integrują się i są zastępowane ruchami wolitywnymi, a kolejno wykształcane są ruchy posturalne, wyrażające reakcję ciała na zmianę położenia w przestrzeni. Rozwijają się funkcje równowagi, kontroli motorycznej, koordynacji ręka-oko, umiejętności percepcyjne, hamowania i inne. Rozwój ruchowy dziecka i jego ogólna sprawność fizyczna jest wykształcana przez nieustanny, swobodny ruch i działanie sterowane. W pierwszej kolejności powinna rozwinąć się ogólna sprawność ruchowa czyli motoryka duża (chodzenie, bieganie, siadanie, skakanie), a jej dopełnieniem będzie motoryka mała (ruchy ręki – dłoni i palców).
Wpływ technik powięziowych na rozwój motoryczny dziecka
Zdarza się, że rozwój dziecka bywa zakłócony. Jeśli dziecko ma problemy z koncentracją, koordynacją i równowagą, jest pobudzone, nie potrafi dłużej usiedzieć w jednym miejscu, bardzo emocjonalnie reaguje na niewielkie bodźce, nie lubi zmian, ma problem z pisaniem lub czytaniem lub chce wszystko kontrolować, to warto zasięgnąć opinii fizjoterapeuty. Może to wynikać z utrzymującej się zbyt długo aktywności odruchów pierwotnych lub z niedojrzałości neuromotorycznej, objawiającej się niepełnym wykształceniem pożądanych odruchów posturalnych. Terapia manualna jest ukierunkowana na pobudzenie procesu dojrzewania odruchów. Jej celem jest poprawa równowagi, postawy i koordynacji, usprawnienie ruchów oczu oraz doskonalenie umiejętności percepcyjnych.
Zastosowanie technik powięziowych w pediatrii
W celu określenia deficytów i trudności, tarapeuta musi przeprowadzić obserwację dziecka i testy funkcjonalne. Pozwala to zastosować odpowiednią technikę oraz opracować plan terapii. Wszystkie działania fizjoterapeutyczne dobierane są dla każdego dziecka indywidualnie. Niezwykle ważna jest współpraca z rodzicami, dzięki której niektóre elementy terapii można przenieść do codziennych czynności, utrwalając w ten sposób już wypracowane postępy.
Terapia w zakresie wzmocnienia siły mięśni i napięcia mięśniowego
Głównym celem napięcia mięśniowego jest utrzymanie mięśni w stanie przygotowania i gotowości do działania. Właściwe napięcie, będące stanem częściowego skurczu, utrzymuje równowagę i postawę oraz, działając jako mechanizm bezpieczeństwa, umożliwia szybką nieświadomą reakcję odruchową mięśni na każde nagłe rozciągnięcie włókien mięśniowych. Uszkodzenie nerwu konkretnego mięśnia, prowadzi do jego wiotczenia i dlatego nie może już stymulować skurczów mięśni niezbędnych do utrzymania napięcia mięśniowego. Obniżone napięcie mięśniowe i słaba siła mięśni prowadzi do braku stabilizacji mięśniowej stawów. To z kolei wpływa na wady postawy, kończyn dolnych i kręgosłupa oraz prowadzi do przyjmowania nieprawidłowej postawy ciała w pozycjach statycznych. Terapia w tym zakresie polega na budowaniu silnego gorsetu mięśniowego, wzmacnianiu mięśni posturalnych oraz zapobieganiu wadom postawy. Wzmocnienie siły mięśniowej daje doskonałe efekty również w leczeniu zaburzeń działania narządów wewnętrznych.
Leczenie nieprawidłowości i opóźnień w somatognozji
Właściwy ton mięśni wpływa na kontrolę postawy i jej stabilność, które dają kontrolę nad ciałem. Świadomość własnego ciała, granic, możliwości, orientacja w jego schemacie i względem innych obiektów w przestrzeni jest niezbędna w samoobsłudze, aktywnościach dnia codziennego oraz rozwijaniu sprawności w zakresie motoryki dużej i małej. Terapia w zakresie poprawy tonusu, pośrednio umożliwia prawidłowe odbieranie i przetwarzanie informacji z systemu dotykowego, przedsionkowego i proprioceptywnego. To właśnie układ proprioceptywny najbardziej odpowiada za wytwarzanie somatognozji. Receptory tego najwcześniej rozwijającego się i dojrzewającego systemu zmysłowego, znajdują się głównie we wszystkich mięśniach i skórze, stawach, więzadłach, ścięgnach i tkance łącznej. Wypracowana, pełna percepcja ciała, pozwala dziecku na właściwe nazywanie i wskazywanie części ciała oraz rozróżnianie strony lewej i prawej.
Równowaga i koordynacja wzrokowo ruchowa
Stabilizacja mięśniowa, poprzez wzmocnienie mięśni, jest niezwykle ważna również w kształtowaniu równowagi posturalnej, czyli pionowej orientacji ciała, osiągniętej dzięki zrównoważeniu działających na ciało sił. Równowaga wiąże się z podstawowymi sprawnościami motorycznymi człowieka i odpowiada za koordynację ruchową. Właściwy balans wpływa na płynność poruszania się, koordynację oraz utrzymanie prawidłowej postawy ciała, a dzięki reakcjom posturalnym zmniejsza ryzyko obrażeń. Utrzymanie stabilnej, pionowej postawy ciała jest efektem działania trzech układów sensorycznych: wzrokowego, przedsionkowego (błędnikowego) i receptorów czucia głębokiego, znajdujących się w mięśniach, ścięgnach i torebkach stawowych, wrażliwych na ucisk, rozciąganie i napinanie. Zaburzenia równowagi oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej znacząco utrudniają dziecku wykonywanie prostych, codziennych czynności, takich jak naśladowanie, omijanie przeszkód, jazda na rowerze, pływanie i inne. Dlatego warto już na wczesnym etapie rozwoju dziecka skorzystać z pomocy fizjoterapeuty.
Więcej na temat zastosowania technik powięziowych w pediatrii dowiesz się tutaj: https://versusmedicus.pl/zastosowanie-technik-powieziowych-w-pediatrii/
Zobacz także:
- Adaptacje postawy a układ powięziowy
Postawa ciała odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i sprawności fizycznej człowieka. Jest wynikiem współdziałania układu mięśniowego, kostnego oraz powięziowego, które razem tworzą złożony system zapewniający stabilność i mobilność. Powięź, będąca trójwymiarową siecią tkanki łącznej, otacza i przenika wszystkie struktury ciała, wpływając na ich funkcjonowanie oraz adaptację do obciążeń. Zrozumienie mechanizmów adaptacji postawy w kontekście układu powięziowego jest kluczowe dla profilaktyki i terapii zaburzeń posturalnych. - Znaczenie hipotezy terapeutycznej w Manipulacji Powięzi
Współczesna praktyka fizjoterapeutyczna, osteopatyczna oraz rehabilitacyjna coraz częściej stawia na interdyscyplinarne podejście, w którym kluczową rolę odgrywa właściwe formułowanie hipotez terapeutycznych. Szczególnie w kontekście manipulacji powięzi – techniki, która wymaga głębokiej znajomości anatomii, biomechaniki oraz neurofizjologii – prawidłowo postawiona hipoteza terapeutyczna stanowi fundament skutecznej interwencji. Precyzyjna diagnoza wstępna, oparta na szczegółowym wywiadzie oraz obserwacji klinicznej, umożliwia wypracowanie optymalnego planu terapii, zwiększając tym samym szansę na trwałą poprawę funkcji pacjenta. - Rola tkanki łącznej w prawidłowym działaniu układu ruchu
Podstawowym budulcem układu kostnego człowieka jest tkanka łączna szkieletowa. Wyodrębnione w niej tkanki – kostna i chrzęstna, stanowią fundament układu ruchu, zapewniając stabilność i wytrzymałość całego szkieletu. Dzięki tkance łącznej, kości mogą skutecznie przenosić siły mięśni, umożliwiając swobodne ruchy i chroniąc narządy wewnętrzne przed urazami.