Mięśni dna miednicy odpowiadają za podstawowe funkcje życiowe organizmu człowieka, związane z układem pokarmowym, wydalniczym i rozrodczym. Poza tym, działają stabilizująco na odcinek lędźwiowy i krzyżowy kręgosłupa. Są najbardziej aktywną grupą mięśniową podczas wykonywania codziennych czynności ruchowych, dlatego zaburzenie ich pracy stanowi dla człowieka spore ograniczenie. Wiele dolegliwości udaje się całkowicie wyeliminować. Sukces leczenia zależy od odpowiednio wcześnie rozpoczętego leczenia zachowawczego.
Funkcje miednicy w organizmie
Miednica pełni w organizmie bardzo ważne funkcje. Ten zamknięty krąg składa się z kości, stawów i spojenia łonowego. Mięśnie, które przyczepione są do miednicy zarówno od strony zewnętrznej, jak i wewnętrznej, odpowiadają za równoczesne zapewnienie stabilności i mobilności, a razem z więzadłami i powięzią, warunkują bezpieczny i powtarzalny ruch. Działają na zasadzie napinania i rozluźniania, a do najważniejszych funkcji mięśni dna miednicy należy:
- stabilizacja i budowanie prawidłowej postawy ciała
- podtrzymywanie narządów wewnętrznych, które znajdują się w miednicy mniejszej
- utrzymywanie zdolności organizmu do dobrowolnego zatrzymywania moczu, stolca i gazów
- odruchowe spięcie podczas nagłego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej
- ułatwienie porodu poprzez stawianie oporu kierunkowego
- wpływają na satysfakcję seksualną obojga partnerów
Przyczyny dysfunkcji dna miednicy
Dysfunkcje dna miednicy powstają na skutek zmian w układzie stawowo-mięśniowym. Brak lub osłabienie aktywności mięśni dna miednicy może nastąpić na skutek uszkodzeń w unerwieniu, przebytej ciąży i porodu, urazów okolicy krocza, zabiegów w okolicy miednicy czy menopauzy. Duży wpływ na osłabienie funkcji mięśni dna miednicy ma stres, wadliwa postawa, nieodpowiednie ćwiczenia fizyczne z dużym obciążeniem, siedzący tryb życia, nadwaga lub naturalny proces starzenia się.
Dolegliwości w obrębie miednicy
Dysfunkcje mięśni dna miednicy powstają na skutek zwiększenia liczby włókien szybkich przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby włókien wolnych. Oznacza to, że prawidłowo funkcjonujące, silne i elastyczne mięśnie ze zdolnością do kurczenia i rozkurczania stają się zbyt napięte (hipertoniczne dno miednicy) lub za słabe (dolegliwość bardziej powszechna).
Obydwie dysfunkcje dają bardzo uciążliwe objawy.
Efekty zwiększonego napięcia mięśni dna miednicy
Nierelaksujące (hipertoniczne) dno miednicy, powstające głównie na skutek urazów, wypadków czy porodu objawia się przede wszystkim bólem (miednicy, dolnej części pleców, kości ogonowej, biodra).
Powoduje zaparcia, napinanie się podczas wypróżniania oraz niepełne opróżnianie jelit.
W obszarze dróg moczowych wywołuje parcie na mocz, niemożność utrzymania moczu przy jednoczesnym opóźnionym rozpoczęciu strumienia moczu i powolnym jego przepływie, bolesne oddawanie moczu i również niepełne opróżnianie pęcherza.
Objawem zbyt mocno napiętych mięśni są również nawracające infekcje intymne i zapalenia układu moczowo-płciowego.
Hipertonia wywołuje u kobiet dysfunkcje psychoseksualne, a mimowolne skurcze mięśni pochwy utrudniają lub nawet uniemożliwiają współżycie seksualne.
Dysfunkcje spowodowane zbytnim osłabieniem mięśni dna miednicy
Najczęściej spotykane schorzenia, wynikające z zaburzeń dna miednicy, powstają na skutek zbytniego osłabienia mięśni, które mają za zadanie utrzymać w odpowiednim położeniu i przeciwdziałać opadaniu narządów miednicy mniejszej. Zaburzenie tej równowagi prowadzi do wielu dysfunkcji uroginekologicznych w obrębie macicy, pęcherza moczowego i odbytu.
Główne objawy to naglące, wysiłkowe lub funkcjonalne nietrzymanie moczu.
Osłabione mięśnie są przyczyną również mimowolnych ruchów jelit, powodujących wycieki z jelita, nietrzymanie stolca, biegunki, nadprodukcję gazów i brak ich kontroli.
Niewsparte, osłabione narządy miednicy mniejszej, w tym narządy rodne, obniżają się i mają tendencję do całkowitego lub częściowego wypadania poza przedsionek pochwy. Najczęściej dzieje się to na skutek wzrostu ciśnienia śródbrzusznego podczas menopauzy lub po naturalnych porodach.
Fizjoterapia mięśni dna miednicy
Leczenie dysfunkcji mięśni dna miednicy nie zawsze oznacza ingerencję farmaceutyczną czy chirurgiczną. Niektóre problemy skutecznie udaje się wyeliminować podczas fizjoterapii. Właściwy trening dna miednicy, ukierunkowany na wzmacnianie i rozluźnianie MDM, zwiększa ich elastyczność i objętość. Ćwiczenia, podniesienie świadomości własnego ciała i przejęcie nad nim kontroli, pozwala ograniczać bolesność miesiączek, rozwiązuje problem nietrzymania moczu, gazów i stolca, eliminuje bóle krocza, stany zapalne i infekcje intymne oraz inne dolegliwości. Fizjoterapia wspomaga również prowadzenie ciąży, przygotowuje do porodu oraz pomaga przywrócić organizm do równowagi po porodzie. Fizjoterapeuci dysponują szeroką gamą metod rehabilitacji, pozwalających skutecznie i efektywnie pracować nad mięśniami dna miednicy. Jednak każda terapia dobierana jest indywidualnie, w zależności od problemu zgłaszanego przez Pacjenta. Aby terapia była skuteczna i przynosiła zadowalające efekty, warto nieustannie podnosić wiedzę i swoje kompetencje. Zachęcamy zatem Państwa fizjoterapeutów do skorzystania z oferty szkolenia dra Jarosława Ciechomskiego „Diagnozowanie i leczenie dysfunkcji miednicy całościowe podejście powięziowe”. Najbliższe szkolenie zaplanowane jest na grudzień br., a z programem kursu mogą się Państwo zapoznać tutaj: https://versusmedicus.pl/diagnozowanie-i-leczenie-dysfunkcji-miednicy-calosciowe-podejscie-powieziowe/.
Zobacz także:
- Rola powięzi w prewencji urazów sportowych
Urazy sportowe stanowią istotny problem w środowisku osób aktywnych fizycznie, prowadząc nie tylko do bólu i ograniczeń ruchowych, ale również do długotrwałych przerw w treningach, a w skrajnych przypadkach – do zakończenia kariery sportowej. Kontuzje mogą powodować zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu, wpływać na kondycję psychiczną oraz generować koszty związane z leczeniem i rehabilitacją. W kontekście prewencji urazów kluczową rolę odgrywa powięź – tkanka łączna otaczająca mięśnie, stawy i narządy wewnętrzne. Jej zdrowie i elastyczność są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu ruchu oraz minimalizacji ryzyka kontuzji. - Adaptacje postawy a układ powięziowy
Postawa ciała odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i sprawności fizycznej człowieka. Jest wynikiem współdziałania układu mięśniowego, kostnego oraz powięziowego, które razem tworzą złożony system zapewniający stabilność i mobilność. Powięź, będąca trójwymiarową siecią tkanki łącznej, otacza i przenika wszystkie struktury ciała, wpływając na ich funkcjonowanie oraz adaptację do obciążeń. Zrozumienie mechanizmów adaptacji postawy w kontekście układu powięziowego jest kluczowe dla profilaktyki i terapii zaburzeń posturalnych. - Znaczenie hipotezy terapeutycznej w Manipulacji Powięzi
Współczesna praktyka fizjoterapeutyczna, osteopatyczna oraz rehabilitacyjna coraz częściej stawia na interdyscyplinarne podejście, w którym kluczową rolę odgrywa właściwe formułowanie hipotez terapeutycznych. Szczególnie w kontekście manipulacji powięzi – techniki, która wymaga głębokiej znajomości anatomii, biomechaniki oraz neurofizjologii – prawidłowo postawiona hipoteza terapeutyczna stanowi fundament skutecznej interwencji. Precyzyjna diagnoza wstępna, oparta na szczegółowym wywiadzie oraz obserwacji klinicznej, umożliwia wypracowanie optymalnego planu terapii, zwiększając tym samym szansę na trwałą poprawę funkcji pacjenta.