Do skutecznej oceny potencjalnych przyczyn dolegliwości Pacjenta, konieczna jest wiedza z zakresu wykorzystania właściwości tkanki łącznej oraz układu nerwowego. Znajomość i dobór właściwej metody diagnostyki neurologicznej pozwala na szybkie znalezienie kluczowej dla danej dysfunkcji struktury, co umożliwia skrócenie czasu terapii i podnosi jej efektywność.
Badanie czucia
Jedną z zasadniczych metod badania neurologicznego jest badanie czucia powierzchownego i czucia głębokiego. Zaburzenia czucia powierzchownego występują w przypadku uszkodzeń nerwów obwodowych, korzeni tylnych rdzenia kręgowego oraz dróg nerwowych wstepujących. Objawiają się całkowitym zniesieniem czucia, jego osłabieniem lub przeczulicą. Badanie czucia, w trakcie którego lekarz określa, na jakim obszarze skóry odbiór bodźców jest zaburzony, obejmuje ocenę czucia dotyku, czucia bólu oraz czucia temperatury. Dotyk, ucisk, temperatura, ból, a także smak odbierane są przez eksteroreceptory, znajdujące się w obrębie powłoki wspólnej. Czucie głębokie zaś, odbierane przez proprioreceptory umiejscowione jest w mięśniach, stawach, więzadłach i narządach przedsionkowych. Badanie czucia głębokiego umożliwia ocenę położenia części ciała względem siebie, odbiór wibracji i rozpoznanie kształtu przedmiotów bez użycia zmysłu wzroku. W trakcie badania lekarz przeprowadza różnego rodzaju testy po obydwu stronach tułowia, na prawej i lewej ręce oraz analogicznie prawej i lewej nodze. W badaniu równie ważna jest obiektywna ocena zaburzeń czucia, które zgłasza Pacjent.
Badanie motoryki
Motoryka to strefa ruchowej aktywności człowieka, na którą składa się szybkość, siła, wytrzymałość i koordynacja. Warunkowana jest przez prawidłowe funkcjonowanie układu ruchu oraz układu nerwowego. Badania motoryki zarówno dużej, jak i małej nakierowane są więc na prawidłowe wzorce ruchowe i symetrię ruchów. Sprawdzanie pobudliwości poszczególnych jednostek mięśniowych pozwala ocenić jak grupy mięśniowe aktywują się w danym zadaniu ruchowym. Dzięki temu można zidentyfikować osłabione jednostki mięśniowe oraz znaleźć słabe ogniwa układu ruchu. Przywrócenie odpowiedniego balansu mięśniowego będzie możliwe dzięki wdrożeniu właściwego postępowania terapeutycznego.
Siła mięśniowa
Siła mięśniowa to zdolność do wytworzenia pewnej, maksymalnej energii, oddająca wielkość maksymalnego ciężaru, jaki badany może podnieść podczas pojedynczego ruchu. Przyczyną postępującego lub utrzymującego się dłuższy czas osłabienia siły mięśniowej, często bywają schorzenia nerwów lub schorzenia autoimmunologiczne. Konieczne jest wtedy poddanie się badaniom neurologicznym, endokrynologicznym oraz skonsultowanie przypadku z reumatologiem, a także z fizjoterapeutą, który skupi się na kondycji mięśni. Do oceny siły mięśniowej w badaniu stosowana jest 6-stopniowa skala Lovetta, według której każdemu mięśniowi lub grupie mięśni przyznaje się punkty, opisujące natężenie skurczu mięśnia oraz zdolność ruchu w obciążeniu. W zależności od schorzenia, przywrócenie właściwego napięcia mięśniowego lub chociażby poprawa siły mięśniowej nie zawsze jest możliwa. Należy zatem podjąć wszelkie działania, w celu jak najdłuższego utrzymania jej na odpowiednim poziomie. Podstawą leczenia zawsze jest rehabilitacja oraz ćwiczenia wzmacniające, dobrane indywidualnie dla każdego Pacjenta.
Odruchy
Prawidłowe odruchy są naturalną, mimowolną reakcją na dany bodziec. Zaburzenie odruchów następuje na skutek choroby mięśni, uszkodzenia nerwów obwodowych, chorób zakaźnych, chorób rdzenia kręgowego czy niedoboru witaminy B12. W trakcie diagnostyki lekarz jest w stanie precyzyjnie określić miejsce nieprawidłowości, a niekiedy również podać ich przyczynę. Najbardziej popularną metodą badania jest kontrola odruchu kolanowego, ale w zależności od potrzeby przeprowadza się również badanie odruchów mięśnia dwugłowego ramienia, mięśnia trójgłowego ramienia, mięśni przywodzicieli uda, odruchu ramienno-promieniowego oraz odruchu skokowego. Właściwa praca łuku odruchowego umożliwia prawidłowy przepływ impulsu, odbieranego z otoczenia przez komórkę lub narząd zmysłowy, a więc od receptora, przez rdzeń kręgowy aż do mięśnia czyli efektora. Jeśli odruch jest zbyt silny, słaby, spóźniony albo w ogóle go nie ma, oznacza nieprawidłowości, których źródła należy szukać.
Koordynacja
Koordynacja ruchowa odpowiada za sprawność ruchową człowieka, utrzymanie równowagi, szybkość reakcji, pamięć ruchową, głębokie czucie mięśniowe, zdolność sprzężenia oraz orientację w przestrzeni. Za koordynację ruchową odpowiedzialny jest błędnik oraz układ nerwowy, który poprzez zmysł wzroku, słuchu i czucia rejestruje sygnały, przetwarza je w mózgu i przekazuje do układu ruchu. Ta umiejętność płynnego scalania pojedynczych ruchów w jedną całość, umożliwia wykonywanie kilku czynności jednocześnie oraz chroni człowieka przed urazami i kontuzjami. Często wskutek chorób genetycznych, wrodzonych czy nabytych dochodzi do utraty koordynacji ruchowej czyli ataksji, objawiającej się zaburzeniami chodu i równowagi, uczuciem niezgrabności i brakiem precyzji. Proste badanie równowagi statycznej i dynamicznej, pozwala łatwo ocenić niezborność ruchową Pacjenta.
Badanie nerwów czaszkowych
Badanie palpacyjne punktów wyjścia nerwów czaszkowych, ich ewentualnej bolesności oraz testy związane z czynnością danego nerwu, wymagają dużej wiedzy anatomicznej na temat ich przebiegu. 12 par nerwów czaszkowych klasyfikuje się w trzech grupach. W grupie nerwów zmysłowych występuje nerw węchowy, wzrokowy i przedsionkowo-ślimakowy. Grupa nerwów gałki ocznej i języka zawiera nerwy: okoruchowy, bloczkowy, odwodzący i podjęzykowy. Z kolei do grupy nerwów łuków skrzelowych należą: nerw trójdzielny, twarzowy, językowo-gardłowy, błędny i nerw dodatkowy. Badanie nerwów czaszkowych pozwala wykryć ich uszkodzenia, występujące choroby, dotyczące nerwów lub mięśni, a także zmiany w obrębie pnia mózgu.
Więcej na temat diagnostyki neurologicznej w fizjoterapii i osteopatii dowiesz się na szkoleniu mgr Rafała Bochyńskiego. Sprawdź tutaj: https://versusmedicus.pl/diagnostyka-neurologiczna-w-fizjoterapii-i-osteopatii/
Zobacz także:
- Czym jest rozluźnianie mięśniowo-powięziowe?
Pośród metod terapeutycznych, stosowanych w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych, przywrócenia prawidłowej funkcji powięzi i wsparcia obszarów osłabionych przez jej uszkodzenie, najbardziej skutecznym okazuje się rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Mobilizacja powięzi, zwiększenie jej elastyczności oraz rozluźnienie i rozciągnięcie powięzi w celu złagodzenia napięcia, likwiduje wiele schorzeń i dolegliwości oddalonych od miejsca bólu zarówno czasowo, jak i przestrzennie. - Czym jest powięź? Rola i funkcje powięzi w ciele człowieka
Powięź to tkanka, która tworząc sieć otulającą i napinającą poszczególne elementy ludzkiego ciała, scala je w jedną spójną konstrukcję. Włókna kolagenowe tkanki łącznej tworzą zewnętrzną osłonę poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy, utrzymują strukturalną jedność ciała oraz pełnią funkcję ochronną. Powięź odgrywa również niezwykle ważną rolę w procesach biochemicznych, hemodynamiki, komunikacji międzykomórkowej oraz funkcję immunologiczną. - Fizjoterapia w leczeniu urazów sportowych
Nie tylko osoby amatorsko uprawiające sport, ale również zawodowi sportowcy są narażeni na urazy i przeciążenia. W przypadku urazów sportowych zwykle nie ma potrzeby leczenia farmakologicznego, a operacje chirurgiczne dotyczą jedynie bardzo poważnych kontuzji. Urazy sportowe i przeciążenia wymagają fizjoterapii lub rehabilitacji, a im wcześniej, tym lepiej. Całkowite zaniechanie terapii może doprowadzić do negatywnych i nieodwracalnych skutków.