Choroby układu oddechowego obniżają wydolność funkcjonalną Pacjenta, a ponadto stanowią źródło chorób wtórnych, względem zaburzeń oddechowych. Należą do nich problemy kardiologiczne, dysfunkcja mięśni obwodowych, zaburzenia ze strony układu trawiennego i problemy psychospołeczne. Zwiększona liczba zachorowań w czasie pandemii dowiodła, jak ważna jest rehabilitacja i fizjoterapia oddechowa.
Na czym polega fizjoterapia oddechowa?
Fizjoterapia oddechowa to działanie terapeutyczne, które ma na celu wspomaganie leczenia chorób układu oddechowego, łagodzenie ich objawów oraz zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego. Efekty rehabilitacji oddechowej znacząco wpływają na poprawę jakości życia Pacjentów.
Choroby układu oddechowego objawiają się:
- osłabieniem koncentracji
- trudnościami w przyswajaniu nowych informacji
- przewlekłym zmęczeniem
- zaburzeniami świadomości
- sennością
- przyspieszonym i płytkim oddechem
- świstami podczas oddychania
Fizjoterapia oddechowa ukierunkowana jest na przywrócenie prawidłowej czynności układu oddechowego oraz ograniczenie zaburzeń, związanych z chorobami współistniejącymi. Uzyskanie podczas terapii korzystnych zmian w budowie ciała Pacjenta oraz poprawa siły i wytrzymałości mięśniowej, znacząco wpływa na podniesienie sprawności ruchowej, a dzięki temu prowadzi do zwiększenia wydolności fizycznej Pacjenta.
Rehabilitacja pulmonologiczna umożliwia zwiększenie aktywności chorego, co bezpośrednio przekłada się na poprawę jego wydolności oddechowo-krążeniowej. Przywrócenie prawidłowego oddechu, w możliwie największym stopniu, spowalnia rozwój choroby oraz zmniejsza częstość występowania jej zaostrzeń.
Kiedy stosować rehabilitację pulmonologiczną?
Choroby układu oddechowego znacznie ograniczają wydolność fizyczną pacjentów. Najczęstszym objawem u osób z przewlekłymi chorobami układu oddechowego jest nietolerancja wysiłku, duszność i zmęczenie wysiłkowe oraz trudności z wykonywaniem codziennych czynności. Takie odczucia wynikają z ograniczeń wentylacji i zaburzeń wymiany gazowej w płucach, które z kolei mogą prowadzić do obniżenia ciśnienia parcjalnego tlenu we krwi tętniczej i niedotlenienia tkanek.
Oprócz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), astmy, skurczu oskrzeli, rozedmy płuc i niedodmy, wskazaniem do przeprowadzenia rehabilitacji oddechowej będą trudności związane z wysiłkiem fizycznym, spowodowane przez dysfunkcje mięśni obwodowych i problemy z układem mięśniowo-szkieletowym. Zmęczenie kończyn dolnych bowiem ogranicza aktywność osób z przewlekłymi chorobami układu oddechowego.
Niewydolność serca, spowodowana przewlekłymi chorobami układu oddechowego, to ciąg przyczynowo-skutkowy. Podwyższony opór naczyniowy płuc prowadzi do przerostu prawej komory serca oraz upośledza napełnianie lewej komory krwią, prowadząc do zaburzeń czynności serca podczas wysiłku. Jeśli układ sercowo-naczyniowy nie zostanie poddany fizjoterapii oddechowej, to brak aktywności dodatkowo ograniczy tolerancję wysiłku, co z kolei nasili schorzenia tego układu.
Cele rehabilitacji oddechowej
Fizyczny trening tolerancji wysiłku stanowi podstawę rehabilitacji oddechowej. Właściwie przeprowadzony przy czynnej współpracy Pacjenta, przynosi zadowalające efekty:
- poprawia funkcje mięśni
- zmniejsza obciążenia mięśni oddechowych
- ogranicza duszności
- poprawia lokalną wentylację i wymianę gazową
- poprawia funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego
- prowadzi do pożądanej adaptacji mięśni szkieletowych
- zmniejsza zaburzenia nastroju
- łagodzi subiektywne i obiektywne objawy chorobowe
- podnosi motywację do podejmowania aktywności
W rehabilitacji oddechowej bardzo ważną rolę pełni samokontrola i własna ocena samopoczucia Pacjenta. Szybkie reagowanie na symptomy zaostrzenia problemów układu oddechowego, podnosi skuteczność leczenia. Rehabilitacja pulmonologiczna podjęta na wczesnym etapie rozwoju choroby, chroni Pacjenta przed pogorszeniem czynności płuc czy zwiększonym osłabieniem mięśni obwodowych.