Obok grasicy, śledziona jest kolejnym bardzo ważnym narządem odpornościowym i krwiotwórczym, który wspiera organizm w walce z infekcjami i reguluje jakość krwi. W razie usunięcia (splenektomii) organizm adaptuje się, ale wymaga większej ochrony przed infekcjami, np. poprzez szczepienia. Przedstawiamy pokrótce czym jest śledziona oraz jak o nią zadbać.
Śledziona – co to jest?
Śledziona jest narządem wewnętrznym, będący częścią układu limfatycznego i odpornościowego. To miękki, gąbczasty narząd o nieregularnym kształcie, zazwyczaj przypominający ziarno fasoli. Pełni ważne funkcje w procesach immunologicznych, krwiotwórczych i magazynowania krwi. Mimo że nie jest niezbędna do życia, jej brak osłabia zdolność organizmu do zwalczania infekcji.
Śledziona znajduje się w lewej górnej części jamy brzusznej, w tzw. lewym podżebrzu, pod przeponą i na wysokości IX–XI żebra. Sąsiaduje z żołądkiem (z przodu), lewą nerką (od tyłu), okrężnicą (od dołu), przeponą (od góry). Jest połączona z krwiobiegiem za pomocą naczyń śledzionowych, które wnikają przez wnękę śledziony.
Jak zbudowana jest śledziona?
Budowa anatomiczna śledziony wyodrębnia trzy jej części: osłonkę, miąższ i naczynia krwionośne.
Osłonka to cienka, włóknista torebka łącznotkankowa, która pokrywa śledzionę i umożliwia utrzymanie jej struktury. Torebka ta daje początek beleczkom wnikającym w głąb narządu.
Z kolei miąższ śledziony składa się z dwóch głównych części:
- miazga biała – zbudowana głównie z limfocytów (białych krwinek) odpowiada za funkcje immunologiczne, w tym rozpoznawanie i neutralizowanie antygenów
- miazga czerwona – zawiera liczne naczynia krwionośne i magazynuje krew. Uczestniczy w procesie eliminacji starych lub uszkodzonych erytrocytów (krwinek czerwonych) oraz przechowuje żelazo z hemoglobiny.
Śledziona jest również wyposażona w liczne naczynia krwionośne. Przez śledzionę przepływa krew, która jest oczyszczana z mikroorganizmów i uszkodzonych komórek.
Jakie funkcje pełni śledziona w organizmie?
Śledziona pełni bardzo ważne funkcje, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bogate unaczynienie i unerwienie śledziony umożliwia jej sprawną pracę w dynamicznie zmieniających się warunkach organizmu.
Pełniąc funkcje immunologiczne śledziona filtruje krew, wychwytując i neutralizując drobnoustroje oraz antygeny, a także produkuje limfocyty i przeciwciała.
Funkcja hematologiczna śledziony sprawia, że niszczy ona stare i uszkodzone erytrocyty oraz trombocyty.
Poza tym, śledziona magazynuje żelazo pochodzące z rozkładu hemoglobiny oraz przechowuje zapas krwi, która w razie potrzeby może zostać uwolniona do krwiobiegu.
Niezbędna jest funkcja krwionośna śledziony w okresie płodowym, ponieważ sprawia, że u płodu śledziona uczestniczy w produkcji komórek krwi.
Czynniki osłabiające pracę śledziony
Praca śledziony może być zaburzona przez różnorodne czynniki, które negatywnie wpływają na organizm. Zaliczamy do nich:
- infekcje wirusowe i bakteryjne (np. mononukleoza zakaźna, malaria)
- choroby autoimmunologiczne
- urazy mechaniczne (np. wypadki komunikacyjne)
- choroby nowotworowe (np. chłoniaki, białaczki)
- nadciśnienie wrotne lub zaburzenia metaboliczne.
Te czynniki mogą prowadzić do splenomegalii (powiększenia śledziony) lub hipersplenizmu (nadczynności śledziony), zaliczanych do najczęstszych schorzeń tego narządu.
Choroby śledziony – objawy
Schorzenia śledziony dają specyficzne objawy, które powinny zaniepokoić Pacjenta. Typowe objawy problemów ze śledzioną obejmują:
- ból w lewym górnym brzuchu, często promieniujący do pleców
- uczucie pełności w jamie brzusznej
- chroniczne zmęczenie i osłabienie
- częste infekcje (spadek odporności)
- objawy ogólnoustrojowe, jak gorączka czy spadek masy ciała
Manualne techniki leczenia śledziony
Strategie leczenia śledziony uzależnione są od charakteru schorzenia. W przypadku infekcji i stanów zapalnych stosowane jest leczenie farmakologiczne. W ciężkich przypadkach, np. przy pęknięciach lub nowotworach koniecznością jest usunięcie śledziony (splenektomia). Po splenektomii należy szczególnie zadbać o wzmocnienie układu odpornościowego. W związku z tym niezbędna będzie rehabilitacja. Terapie manualne, między innymi osteopatia wisceralna, koncentrują się na poprawie unaczynienia i unerwienia śledziony. Stosuje się je w celu:
- złagodzenia napięć w tkankach otaczających śledzionę
- poprawy przepływu krwi i limfy
- wspierania funkcji odpornościowych
Manualne techniki leczenia śledziony mogą obejmować delikatny masaż jamy brzusznej, manipulacje powięziowe oraz mobilizację narządów wewnętrznych. Skuteczność tych metod zależy od precyzyjnego zdiagnozowania problemu i indywidualnego podejścia terapeuty. Terapie manualne nie zastępują tradycyjnego leczenia medycznego ale je wspierają, poprawiając komfort pacjenta i wspomagając proces zdrowienia.
Sprawdź także: Techniki leczenia manualnego grasicy