Współczesna kultura życia skłania coraz więcej osób do wyboru najbardziej naturalnych sposobów terapii. Leczenie farmakologiczne, oczywiście w miarę możliwości, zostaje ograniczone lub nawet odsuwane na rzecz terapii manualnej. Jej skuteczność wynika z “mocy” dłoni terapeuty, wiedzy opartej na solidnych podstawach medycznych oraz znajomości anatomii organizmu. Umiejętna palpacja sprawia, że fizjoterapeuta trafnie znajduje źródło bólu i jest w stanie skutecznie je wyeliminować.
Czym jest terapia manualna?
Terapia manualna jest częścią fizjoterapii, która wspomaga leczenie zaburzeń czynności różnych struktur układu ruchu. Jej celem jest zniwelowanie bólu i przywrócenie naturalnej ruchomości w zablokowanych partiach kręgosłupa, stawów, mięśni i struktur łącznotkankowych. Przewaga terapii manualnej nad masażem jest ogromna. Wynika z tego, że masaż wpływa na poprawę metabolizmu i funkcjonowania tkanki mięśniowej, eliminuje jej napięcie, przez co redukuje stres, łagodzi ból i przynosi ulgę. Terapia manualna zaś zorientowana jest na poszukiwanie i eliminację źródeł bólu. Jej działanie w obrębie stawów przywraca prawidłową ruchomość stawową, poprawia mobilność w stawie i strukturach bezpośrednio z nim powiązanych, takich jak nerw, powięź i mięśnie. Terapia manualna jest więc procesem leczenia, w którym terapeuta poprzez zastosowanie odpowiednich chwytów, manipulacji, pozycji ułożeniowych pacjenta i specjalistycznych technik diagnostyczno-leczniczych, pracuje w sposób interdyscyplinarny, dążąc do trwałej poprawy stanu zdrowia w leczonych obszarach.
Wskazania do przeprowadzenia terapii
Terapia manualna cechuje się holistycznym podejściem do zdrowia człowieka. Dzięki temu umożliwia wykrywanie i leczenie zaburzeń w obrębie stawów, więzadeł, mięśni, jak również wzorców postawy, ruchowych i oddechowych. Wskazaniem do poddania się terapii manualnej są:
- bóle w różnych obszarach ciała
- bóle mięśni
- ból karku
- bóle w wyniku urazów
- napięciowe bóle tułowia
- napięciowe bóle głowy
- migreny i zawroty głowy
- dysfunkcje układu ruchu
- zablokowania czynnościowe stawów
- wady postawy ciała
- zwyrodnienia i skrzywienia kręgosłupa
- rwa kulszowa
- dyskopatia
- drętwienie kończyn i palców
- nerwobóle
- przemęczenie
- stres
- zaburzenia snu
- przewlekle zatkane zatoki
- problemy z układem pokarmowym, zaparcia
- hemoroidy
- po zabiegach chirurgicznych
- nawracające dolegliwości
- nietolerancja środków farmaceutycznych
Przygotowanie do terapii manualnej
Terapia manualna każdorazowo jest poprzedzona wnikliwym wywiadem na temat stanu zdrowia pacjenta, przebytych chorób, stylu życia, jego nawyków, jak również problemów natury psychicznej. Jeśli zachodzi taka konieczność, pacjent jest kierowany na dodatkowe badania, np. rezonans magnetyczny. Ostatnim etapem diagnozowania jest palpacyjne oraz funkcjonalne sprawdzenie kondycji elementów układu ruchu dotkniętego dysfunkcją. Fizjoterapeuta indywidualnie dla każdego schorzenia dobiera odpowiednie pozycje ułożeniowe oraz techniki manualne i odruchowe. Mobilizacje, manipulacje na stawach kręgosłupa i kończyn, jak również oddziaływanie na tkanki miękkie (mięśnie, powięzi, więzadła, ścięgna, naczynia, nerwy) są całkowicie bezpieczne. Tylko terapia przeprowadzona przez doświadczonego fizjoterapeutę z potwierdzonymi umiejętnościami przyniesie zamierzony efekt leczniczy.
Przeciwwskazania do terapii manualnej
Diagnozowanie pacjenta przed zabiegiem, oprócz doboru właściwej techniki manualnej, ma wyeliminować wszelkie przeszkody jego do przeprowadzenia. Do najczęstszych przeciwwskazań należą:
- czynne procesy chorobowe w skórze lub tkankach kwalifikowanych do zabiegu
- świeże urazy mechaniczne tkanek
- nieznane zmiany skórne
- zaburzenia ogólnoustrojowe
- niewydolność krążenia mózgowego
- gorączka
- gorsze samopoczucie
Większość z tych przeciwwskazań to przeciwwskazania względne. Po ustąpieniu objawów chorobowych lub innych czynników wykluczających pacjenta z zabiegu, terapeuta decyduje czy pacjent wymaga terapii manualnej, czy innej formy terapii, lub też dalszej diagnostyki. Dobry osteopata/terapeuta manualny pracuje z kobietami w ciąży w zakresie wyeliminowania bólu pleców czy rwy kulszowej. W przypadku chorób przewlekłych terapia manualna może wspomagać proces zdrowienia, natomiast w nowotworach, działanie z dala od nowotworu, skierowane jest na zniwelowanie bólu.
Efekty terapii manualnej
Odpowiedni dobór technik mobilizacyjnych, poprzedzony precyzyjną diagnostyką, pozwala na uzyskanie szybkiej poprawy stanu funkcjonalnego i pozbycie się bólu. Wśród efektów warto wymienić:
- eliminacja źródła bólu
- eliminacja blokad i zaburzeń funkcjonalnych
- zwiększenie sprawności ruchowej
- skrócenie czasu leczenia
- ograniczenie leczenia farmakologicznego
Na utrwalenie efektów terapii manualnej ogromny wpływ ma styl życia pacjenta oraz sposób wykonywania codziennych czynności (podnoszenie ciężarów, wstawanie, leżenie w różnych pozycjach, sposób siedzenia). Dodatkowo ćwiczenia do wykonania w domu połączone z właściwą dietą i nawadnianiem dają doskonałe efekty terapeutyczne.
Zobacz także:
- Czym jest rozluźnianie mięśniowo-powięziowe?
Pośród metod terapeutycznych, stosowanych w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych, przywrócenia prawidłowej funkcji powięzi i wsparcia obszarów osłabionych przez jej uszkodzenie, najbardziej skutecznym okazuje się rozluźnianie mięśniowo-powięziowe. Mobilizacja powięzi, zwiększenie jej elastyczności oraz rozluźnienie i rozciągnięcie powięzi w celu złagodzenia napięcia, likwiduje wiele schorzeń i dolegliwości oddalonych od miejsca bólu zarówno czasowo, jak i przestrzennie. - Czym jest powięź? Rola i funkcje powięzi w ciele człowieka
Powięź to tkanka, która tworząc sieć otulającą i napinającą poszczególne elementy ludzkiego ciała, scala je w jedną spójną konstrukcję. Włókna kolagenowe tkanki łącznej tworzą zewnętrzną osłonę poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy, utrzymują strukturalną jedność ciała oraz pełnią funkcję ochronną. Powięź odgrywa również niezwykle ważną rolę w procesach biochemicznych, hemodynamiki, komunikacji międzykomórkowej oraz funkcję immunologiczną. - Fizjoterapia w leczeniu urazów sportowych
Nie tylko osoby amatorsko uprawiające sport, ale również zawodowi sportowcy są narażeni na urazy i przeciążenia. W przypadku urazów sportowych zwykle nie ma potrzeby leczenia farmakologicznego, a operacje chirurgiczne dotyczą jedynie bardzo poważnych kontuzji. Urazy sportowe i przeciążenia wymagają fizjoterapii lub rehabilitacji, a im wcześniej, tym lepiej. Całkowite zaniechanie terapii może doprowadzić do negatywnych i nieodwracalnych skutków.