Dysplazja stawu biodrowego (DSB) u niemowląt może być wadą wrodzoną lub nabytą w trakcie życia noworodkowego lub niemowlęcego. Jeśli nie zostanie w odpowiednim momencie zdiagnozowana i właściwie leczona, to w przyszłości może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych . DSB jest jedną z najczęstszych deformacji ortopedycznych u noworodków, niemniej wcześnie wykryta może zostać całkowicie wyleczona. Dlatego ważne jest, aby rodzice i opiekunowie byli świadomi objawów, przyczyn oraz metod leczenia dysplazji bioder. Poniżej znajdą Państwo szczegółowe informacje na temat dysplazji stawu biodrowego oraz sposobów radzenia sobie z tą wadą.
Czym jest dysplazja stawu biodrowego?
Dysplazja stawu biodrowego (DSB) to schorzenie polegające na nieprawidłowym rozwoju stawu biodrowego, co może prowadzić do problemów z poruszaniem się i przewlekłego bólu w przyszłości. W zdrowym stawie biodrowym głowa kości udowej idealnie pasuje do panewki, tworząc stabilne połączenie. W przypadku dysplazji, panewka jest zbyt płytka lub źle ukształtowana, co skutkuje niestabilnością stawu. Dysplazja stawu biodrowego u dziecka może występować jednostronnie lub obustronnie i różni się stopniem zaawansowania – od lekkiej niestabilności do całkowitego zwichnięcia stawu.
Jakie mogą być przyczyny dysplazji stawu biodrowego u niemowląt?
Przyczyny dysplazji bioder są wieloczynnikowe i mogą obejmować:
- Genetyczne predyspozycje – dysplazja stawu biodrowego często występuje u dzieci, których rodzice mieli podobne schorzenia.
- Czynniki hormonalne – u dziewczynek dysplazja występuje pięć razy częściej niż u chłopców. Wysoki poziom estrogenów i relaksyny może prowadzić do rozluźnienia tkanek wokół stawu biodrowego.
- Środowiskowe i mechaniczne – małowodzie (niedobór płynu owodniowego) może ograniczać ruchy dziecka w łonie matki, co wpływa na nieprawidłowy rozwój stawu biodrowego. Również zbyt ciasne otulanie niemowlaka, które krępuje naturalny ruch nóżek, może prowadzić do asymetrii bioder u niemowląt.
- Nieprawidłowa pozycja dziecka podczas porodu oraz ułożenie pośladkowe w łonie matki, powoduje zwiększony nacisk na stawy biodrowe u niemowląt.
- Duża masa urodzeniowa – powyżej 4000 g, może być przyczyną wady bioderek u niemowląt.
- Nieprawidłowa pielęgnacja dziecka po urodzeniu – niewłaściwe układanie i noszenie dziecka oraz pociąganie za nóżki przy przewijaniu prowadzi do dysplazji stawu biodrowego u niemowląt.
Objawy dysplazji stawu biodrowego u niemowląt
Objawy dysplazji stawu biodrowego u niemowląt mogą być trudne do zauważenia na wczesnym etapie, jednakże pewne sygnały mogą wskazywać na występowanie problemu:
- Asymetria fałdów skórnych – nierówność fałdów pośladkowych lub udowych może wskazywać na asymetrię bioder u niemowląt.
- Ograniczona ruchomość stawu – trudności w odwodzeniu nóżek na boki, zwłaszcza przy przewijaniu.
- “Przeskakiwanie” biodra – czasem można usłyszeć lub wyczuć przeskakiwanie stawu podczas ruchu, niekiedy przemieszczenie głowy kości udowej poza panewkę stawu biodrowego wyczuwalne jest dopiero w badaniu ortopedycznym.
- Różnice w długości kończyn – jedna noga może wydawać się krótsza od drugiej, co uwidacznia się w asymetrii układania kończyn.
- Ból biodra – w cięższych przypadkach dysplazji bioder lub jednego stawu biodrowego, dziecko może odczuwać ból, szczególnie przy próbach poruszania się.
Metody leczenia asymetrii bioder u niemowląt
Leczenie dysplazji stawu biodrowego zależy od wieku dziecka i stopnia zaawansowania schorzenia. Metody zachowawcze to m.in.:
- Szerokie pieluchowanie – pomaga utrzymać nóżki w pozycji odwiedzionej, co sprzyja prawidłowemu rozwojowi stawu. Zaleca się jednak wcześniejsze skonsultowanie tej praktyki z pediatrą lub ortopedą.
- Szyny i uprzęże – szelki Pavlika to popularne urządzenie, które stabilizuje staw i pomaga w jego prawidłowym rozwoju. Inne metody obejmują tzw. łuski odwodzące lub uprzęże odwodzące.
- Ćwiczenia rehabilitacyjne – specjalne ćwiczenia pomagają wzmocnić mięśnie wokół stawu biodrowego i poprawić jego stabilność.
- Interwencje chirurgiczne – w przypadkach ciężkiej dysplazji lub niepowodzenia leczenia zachowawczego, może być konieczna operacja, np. osteotomia miednicy, która pomaga przywrócić prawidłową anatomię stawu.
Jak dbać o stawy biodrowe niemowlęcia?
W zapobieganiu dysplazji stawu biodrowego u niemowląt niezwykle istotna jest profilaktyka. Warto pamiętać o kilku codziennych czynnościach, które mogą wesprzeć prawidłowy rozwój bioderek u niemowląt:
- Odpowiednie noszenie dziecka – należy unikać noszenia dziecka w pozycji, która może nadmiernie obciążać stawy biodrowe, np. w nosidłach, które nie podtrzymują dobrze bioder. Zaleca się nosić niemowlę w pozycji pionowej z nóżkami odwiedzionymi i ugiętymi, tak aby otulały tułów rodzica, przy czym główka dziecka ma być na wysokości ramienia rodzica.
- Umożliwienie dziecku swobodnego poruszania nóżkami – nie należy ciasno krępować dziecka w kocyku czy rożku, otulacze powinny być na tyle luźne, aby nie ograniczać ruchów nóżek.
- Układanie dziecka na plecach – podczas snu i odpoczynku dziecko powinno leżeć na plecach z nóżkami ułożonymi naturalnie. Zalecane jest również częste układanie niemowlęcia na brzuchu, tak aby nóżki były lekko podkurczone i rozstawione na boki. Należy natomiast unikać układania dziecka na boku, aby nie naciskało ciężarem swojego ciała na bioderko.
Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie dysplazji stawu biodrowego są kluczowe dla zdrowia dziecka. Regularne wizyty u pediatry i ortopedy, zwłaszcza w przypadku występowania czynników ryzyka, mogą znacząco poprawić rokowania i zapobiec późniejszym komplikacjom.
Podczas nowej edycji szkolenia zaplanowanej już na październik, https://versusmedicus.pl/zastosowanie-technik-powieziowych-w-pediatrii/, dr Ciechomski omówi najpopularniejsze dysfunkcje występujące u niemowląt i małych dzieci, przedstawi badania neurologiczne i ortopedyczne dostosowane do potrzeb diagnostyki funkcjonalnej oraz przybliży startegie leczenia m.in. asymetrii, zaburzeń ssania i połykania, refluksu, kolki niemowlęcej, a także wad stóp, kolan i bioder.