Powięź to tkanka, która tworząc sieć otulającą i napinającą poszczególne elementy ludzkiego ciała, scala je w jedną spójną konstrukcję. Włókna kolagenowe tkanki łącznej tworzą zewnętrzną osłonę poszczególnych mięśni, grup mięśniowych i całej warstwy, utrzymują strukturalną jedność ciała oraz pełnią funkcję ochronną. Powięź odgrywa również niezwykle ważną rolę w procesach biochemicznych, hemodynamiki, komunikacji międzykomórkowej oraz funkcję immunologiczną.
Jak wygląda powięź?
Powięź przypomina elastyczną, bardzo wytrzymałą błonę, która otacza poszczególne struktury ludzkiego ciała i je przenika. Przyjmując postać siatki łącznotkankowej, pełni funkcję otoczki i pewnego zewnętrznego zabezpieczenia dla mięśni, kości, narządów, nerwów i naczyń krwionośnych.
Powięź tworzy w organizmie pewne warstwy, a każda z nich pełni odmienne i niezwykle ważne funkcje. Mocne i niemal nieelastyczne, białe włókna kolagenowe odpowiadają za odporność na rozciąganie się i zwiotczenie tkanek. Z kolei żółta warstwa elastyny, która otacza poszczególne mięśnie, nadaje tkance łącznej wysoką elastyczność i bardzo dużą sprężystość. Włókna retikulinowe zaś, tworzą w organizmie luźną siatkę, która spaja całą tkankę od stóp, aż po głowę, oplata poszczególne organy oraz łączy błony, naczynia limfatyczne i nerwy.
Funkcje powięzi w ciele człowieka
Powięź wspiera i utrzymuje w odpowiednim miejscu wszystkie struktury ludzkiego ciała stabilizując je i jednocześnie umożliwiając prawidłową pracę układu ruchu. Jest to możliwe dzięki zadaniom, jakie pełni:
- powięź zabezpiecza i wspiera prawidłowy rozwój najważniejszych układów organizmu człowieka już na etapie życia płodowego,
- stymuluje aktywną komunikację w ciele i udział w odbieraniu i odczuwaniu bodźców,
- powięź wykazuje ogromne zdolności adaptacyjne, cechuje ją propriocepcja, czyli czucie głębokie,
- nadaje kształt mięśniom i organizuje strukturę całego ciała,
- tkanka powięziowa odpowiada za podporę i dźwiganie poszczególnych struktur organizmu,
- spójna konstrukcja powięzi umożliwia prawidłowy przyczep mięśni i stabilność stawów,
- powięź umożliwia płynne przemieszczanie się tkanek względem siebie,
- struktury powięziowe pozwalają na utrzymanie równowagi, przyjmowanie różnych pozycji, sprawne poruszanie się i wykonywanie poszczególnych czynności,
- poprzez skurcze powięź transportuje napięcie i siłę z mięśni na kości, umożliwiając ruch,
- osłaniając poszczególne struktury, powięź chroni przed skutkami stresu, patogenami oraz różnego rodzaju napięciami i uszkodzeniami.
Oznaki zaburzeń w obrębie powięzi
W sytuacji, kiedy tkanka łączna nie jest w stanie swobodnie poruszać się i ślizgać po mięśniach, które otacza, mamy do czynienia ze stanem zapalnym powięzi. Pojawia się on w wyniku przeciążenia lub uszkodzenia tkanki powięziowej, a pierwsze objawy tych zaburzeń to ból lub dyskomfort w okolicy włókien mięśniowych, przykurcze powięzi oraz sztywność i napięcie w określonych obszarach ciała.
Uszkodzenia powięzi sprawiają również trudności w poruszaniu się, na skutek ograniczenia zakresu ruchu w stawach. To z kolei może doprowadzić do zaburzenia postawy ciała, a finalnie do innych problemów zdrowotnych.
Dysfunkcje powięzi w wielu przypadkach prowadzą do powstawania w mięśniach bolesnych punktów spustowych, z których ból może promieniować do innych obszarów ciała.
Ponieważ powięź obleka wszystkie struktury ciała, to zaburzenia w jej obrębie będą powodować również nieprawidłowe funkcjonowanie narządów wewnętrznych.
Symptomów zaburzeń powięzi jest wiele, przy czym niektóre trudno jednoznacznie rozpoznać. Dlatego tak ważna jest wczesna interwencja fizjoterapeuty, osteopaty lub rehabilitanta. Źle lub zbyt późno zdiagnozowane dysfunkcje powięzi będą wymagały długiego i żmudnego leczenia, a w ostateczności mogą doprowadzić do martwiczego zapalenia powięzi, zakrzepicy, niedokrwienia czy nawet martwicy tkanek skórnych.
Przyczyny stanów zapalnych powięzi
Bardzo mocna, elastyczna i sprężysta tkanka łączna, jaką jest powięź, może jednak ulec przeciążeniom lub uszkodzeniom, zaburzającym jej prawidłowe funkcjonowanie. Do najczęstszych przyczyn wywołujących dysfunkcje w obrębie powięzi należą:
- nadmierna aktywność fizyczna
- mikrourazy i urazy (skręcenia, naciągnięcia, uderzenia)
- naderwanie tkanek miękkich
- złe nawyki (niewłaściwa postawa)
- powtarzalne, jednostajne ruchy
- stres
- infekcje
- chroniczne stany zapalne
- niedobór witaminy C
- choroby narządów wewnętrznych
Jeśli zły stan powięzi nie jest spowodowany zaburzeniami genetycznymi, to warto zadbać o to, żeby nie dopuścić do wystąpienia zaburzeń w jej obrębie. Aktywność fizyczna, zrównoważona dieta, odpowiednie nawilżanie, utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz czas na odpoczynek wystarczą, aby utrzymać powięź w dobrej kondycji.